Kumlama Makineleri Nedir?

Kumlama makineleri, başta metal yüzeyler olmak üzere birçok malzeme üzerinde temizlik, pürüzlendirme, çapak alma ve yüzey hazırlığı yapmak için kullanılan sanayi tipi otomasyon sistemleridir. Kumlama işlemi; aşındırıcı malzemenin (genellikle çelik bilye, çelik grit, alüminyum oksit, kuvars kumu) yüksek hızla yüzeye çarpması esasına dayanır. Bu çarpma sayesinde yüzeydeki istenmeyen kalıntılar temizlenir, düzgün bir yüzey elde edilir ve sonraki işlemler (boyama, galvaniz, kaplama, kaynak vb.) için uygun hale gelir.

Kumlama makinelerinin başlıca işlevleri şunlardır:

Pas, oksit, boya kalıntısı ve çapakları temizlemek

Metal yüzeyi pürüzlendirerek boya tutunmasını artırmak

Döküm parçaların yüzeyindeki kabukları kırmak

Isıl işlem görmüş parçaların yüzey sertliğini homojen hale getirmek

Üretim sonrası estetik görünüm sağlamak

Kumlama makineleri kullanım yerine, parça şekline, üretim adedine ve otomasyon seviyesine göre farklı tiplerde üretilir. Aşağıda bu sistemler ayrıntılı şekilde açıklanmıştır.

Askılı Kumlama Makinası (Hangar Tip Kumlama)

Askılı kumlama makineleri, hacimli, ağır ve karmaşık geometrilere sahip parçaların yüzey işlemlerinde kullanılır. Parçalar, kabin içine asılarak yerleştirilir ve döner kancalarla 360 derece ekseninde çevrilir. Bu dönüş hareketi sırasında, birden fazla yönden konumlandırılmış türbinler aşındırıcı malzemeyi parçalara doğru püskürtür. Parçaların tüm yüzeyi eşit şekilde kumlanır.

Tipik Kullanım Alanları:

Otomotiv ve iş makinesi şasileri

Çelik konstrüksiyon parçaları

Döküm motor blokları

Tarım ekipmanları

Vinç ve taşıyıcı sistemler

Teknik Avantajlar:

Parçalar sabitlenmeden döndürülerek çok yönlü temizlik sağlanır.

Ağır parçaların işlenmesine uygun olarak raylı veya vinçli yükleme yapılabilir.

Aşındırıcı geri dönüşüm sistemi sayesinde düşük malzeme kaybı yaşanır.

Kanca yük kapasitesi, 500 kg’dan 5 ton’a kadar ölçeklendirilebilir.

Kabin içi sert alaşımlı plakalarla kaplı olduğu için aşınmaya dayanıklıdır.

İş Güvenliği ve Operasyonel Faydalar:

Operatör müdahalesi minimumdur; PLC destekli otomasyon vardır.

Kapalı kabin yapısı sayesinde çevreye toz yayılmaz.

Kumlama süresi, türbin hızı ve kanca dönüş hızı yazılımla kontrol edilebilir.

Tamburlu Kumlama Makinası

Tamburlu kumlama makineleri, küçük ebatlı, dayanıklı ve adetli metal parçaların yüzey işlemi için kullanılan ekonomik ve kompakt sistemlerdir. Parçalar tambur adı verilen hazneye yüklenir. Bu tambur, çalışma sırasında dönerken, içeriye türbinler aracılığıyla püskürtülen aşındırıcı parçaların üzerine çarpar. Tamburun dönme hareketi, parçaların sürekli sirkülasyonunu sağlayarak her yüzeyin kumlanmasına imkân verir.

Kullanıma Uygun Parçalar:

Civata, vida, rondela

Zincir halkaları

Döküm küçük parçalar

Isıl işlem görmüş komponentler

Sistem Özellikleri:

Tambur hacmi genellikle 100 – 1.000 litre arasında değişir.

Tambur içi aşınmaya dayanıklı kauçuk veya çelikle kaplanır.

Otomatik yükleme ve boşaltma sistemleriyle işçilik en aza indirilebilir.

Türbinler enerji verimli çalışır; düşük işletme maliyeti sağlar.

Fiziksel ve İşlevsel Avantajlar:

Kompakt yapısı sayesinde az yer kaplar.

Günde binlerce küçük parça işlenebilir.

Aşındırıcı geri kazanımı sayesinde çevreci bir sistemdir.

Sınırları:

Kırılgan veya hassas yüzeyli parçalar için uygun değildir.

Şekil olarak düzensiz ve büyük parçalar tamburda hasar görebilir.

Tünel Tip Kumlama Makinası

Tünel tipi kumlama sistemleri, seri üretim hattı bulunan tesislerde, uzun ve düz parçaların kumlanmasında kullanılır. Makine kabini uzun ve dikdörtgen şekildedir. Parçalar konveyör (rulolu ya da zincirli) yardımıyla makineye girer, içerdeki çok yönlü türbinler sayesinde yüzeyleri kumlanır ve çıkıştan otomatik olarak alınır.

İdeal Parça Türleri:

Metal profiller (U, L, H)

Çelik levhalar ve plaka saclar

Borular

Tır ve kamyon şasileri

Kaynaklı metal yapılar

Teknik ve Endüstriyel Özellikler:

Çeşitli uzunluk, genişlik ve ağırlıktaki parçalar için farklı kabin ölçüleri üretilir.

Türbin sayısı ve konumu, parçanın yapısına göre ayarlanır.

Otomatik parça algılama sensörleriyle enerji tasarrufu sağlanır.

Konveyör hızı ayarlanabilir; ürün akışı ile uyumlu çalışır.

Avantajları:

Yüksek hacimli üretim yapan tesislerde büyük zaman tasarrufu sağlar.

Sabit kalite ve yüzey pürüzlülüğü elde edilir.

İnsan müdahalesi gerekmeden otomatik kumlama yapılır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Yatırım maliyeti nispeten yüksektir.

Sadece belirli boyut ve şekle sahip ürünlere uygundur.

Kontinü Kumlama Makinası (Sürekli Hat Kumlama)

Kontinü tip kumlama makineleri, kesintisiz üretim yapan büyük ölçekli sanayi tesislerinde kullanılan yüksek performanslı sistemlerdir. Bu makinelerde parçalar sürekli bir konveyör sistemiyle kumlama alanına girer, işlenir ve çıkıştan alınır. Kumlama işlemi, parçalar durmadan devam ederken gerçekleştirilir. Bu sistemler genellikle otomotiv, beyaz eşya, çelik servis merkezi ve boru hatları gibi sektörlerde kullanılır.

Kullanım Alanları:

Otomotiv parçaları (şasi, disk, aks)

Borular ve boru hatları

Uzun metal şerit ve levhalar

Seri üretim parçaları

Teknik Detaylar:

Konveyör hızı ayarlanabilir (örneğin 0,5 – 2 m/sn)

Türbinler otomatik devreye girer; enerji verimliliği üst düzeydedir.

PLC kontrollü sistemle tüm süreç dijital olarak izlenir ve raporlanır.

Entegre aşındırıcı geri kazanım, filtreleme ve toz toplama sistemleri bulunur.

Endüstriyel Faydalar:

Üretim süreci ile entegre çalışır; hat durmadan kumlama yapılır.

İş gücünden büyük oranda tasarruf sağlar.

Kumlama kalitesi sabit ve standart hale gelir.

Yüksek kapasiteye sahip fabrikalarda yatırım geri dönüşü hızlıdır.

Sistem Kısıtları:

Esnek değildir; parça tipi ve boyutu üretime uygun değilse verimli çalışmaz.

Kurulum, alan ve yatırım açısından kapsamlı planlama gerektirir.